2-бөлүк.
Назинин артынан чыгып, үйгө кирип кеткенче далдоодо карап турдум. Сүйрөлө басып баратты. Жаңы ачма байталды айгырга койгондон кийинки көрүнүш тартылды көз алдыма. Азыр эле айгырды жакындатпай тепкилеп, тиштегилеп жаткан байтал, айгыр ашкандан кийин көз көрүнө шалпая түшүп, соорусу мурункудай маңкайбай, бир аз белин үңкүйтө, башын шылкыйта үйүргө карай жай басып жөнөйт эмеспи. Кээ бири өчөйүп отура калат. Эми, атбагар, жылкычы болгонумдан кийин ушундай көрүнүш элестейт да, кантмекмин. Нази үйгө киргенден кийин да бир аз байкап турдум, тынч эле. Анан өзүм жаткан үй тарапка агылдым, акырын. Эки бөлөк салынган үй эле. Алар жаткан тарап эки бөлмө времянка. Биринде Эркин аке кемпири менен, биринде Нази баласы менен жатат. Ага улай салынган очоккана, отункана, баня деген сыяктуулар. Мен жаткан тарап, ага карама-каршы салынган чоң үй. Демейде, коноктор келгенде эле адам кирбесе, эч ким кирбейт. Ошол үйдө кичинекей бир бөлмө меники. Кыштын күнү аябай суук. Жылкычыга кыйраткан ыңгайлуулукпу. Ушунусуна шүгүр. Плита сайып бир аз жылыткан болом да, китебиме кирип кетем. Баса, эки мүшөк китебими кошо ала келгем. Китеп окуганды аябай жакшы көрөм да. Эркин аке да китептерими көрүп:
– Ай, Алиш, мен өмүрүмдө мынча китеп окубагам. Сен жылкы карайсыңбы же китеп окуйсуңбу? Негизи, китеп окуган адам жаман адам болбойт. Азамат, жакшы адатың бар экен, — деп күлө жонумдан таптаган, жаңы келгенимде. Кирип, китеп да окубадым. Муздак төшөгүмө сулк жыгылдым.
Эртеси, кадимки эле тиригилик. Ар ким өз иши менен алек. Таң үрүлдө туруп жылкыга кеткем. Кар ылаңдап жаап алыптыр. Түш оой келдим үйгө. Аттын үстүндө жүрүп тоңгонумду айтпа. Атты отко коюп, үйгө кирдим да, фуфайкамы чечип илип жатсам, мен жаткан бөлмөдөн Нази чыгып калды. Мени көрө сала, көзүн ала качып жылмая:
– Алиш аке, келдиңизби? Каанаңызды жыйнап койдум. Жуула турган кийимдериңиз болсо, мына жерге коюп коё бериңиз. Күн ачылса, жууп берем, — деп сыртка карай бет алды.
– Ийи, рахмат, — деп сырт жакты карасам эч ким көрүнбөйт. Жымыңдай карап:
– Ахыбал жакшы элеби? — деп акырын сурадым.
– Тсс.., — деп ичке, узун сөөмөйүн оозуна тосо калды. Көздөрүн күлмүңдөтө, уялыңкы тартып сырт жакты карай берди да:
– Отуруп, туруш кыйын болуп атат. Анан тепкичтен түшүп-чыгыш да оңой эмес, — деп, наздана, кызарган жүзүн жашыра, жоолугунун бурчун жүзүнө тосо берди.
– Эч нерсе эмес, көнүп кетесиң, — бөлмөмө карай бет алдым.
– Тамакка чыгыңыз. Даяр, — шыпыргысын көтөрүп чыгып кетти. Негизи, ажарлуу келин. Көзүндө бир жанып турган нерсеси бар. Жөн эле күлмүңдөп турат.
Арадан бир жумадай өтүп калган. Кыштын күнү улак көп болот эмеспи. Ошондой улактан эки кой таштап алдым. Улакчы достор: “– Баня кылып бересиң” — дешип жабышып алышты. Бир койду ошол жерден эле саттым да, кеч баняга бармак болдук. Улактан бир аз кызып алган жаным, бир койду өңөрүп үйгө келдим. Эркин акенин кубанычында чек жок.
– Алиш, азаматым. Аттын бактысын сен ачасың. Жазга чейин көп соорун апкелчү болсоң, Дастанды (Россияга кеткен баласы) айтып 500 доллар салдыртам, — деп бажактап калды.
– Таштап алган соорундарың өзүңө эле калат. Бизге аттын бактысын ачсаң болду, — деп кошумчалап койду.
– Кыжыл болбоң. Буюрса, улагы жакшы. Бир аз оозу катуулугу бар. Тарбия керек да, — деп, аттын тери кургай түшпөстөн, жабуусун жаап, асып койдум да, бир сааттан кийин отко коюп коюусун өтүндүм.
Банядан кеч кайттык. 2лерде үйгө келдим. Ал жакта да ичкенбиз. Кадыресе мас абалда келдим. Назинин жыпар жытын, жумшак эриндерин, баарынан да сууланышкан тар жан жерин ушунчалык каалап жаттым. Банядан тазаланып келгем атайын. Бөлмөмө кирсем, жылуу. Плитаны сайып коюптур. Нази кылса керек. Улактан чарчап, баняга түшкөнгө, жатып эле шылк кетипмин уйкуга. Муздак эриндер эриниме тийгенде чочуп ойгонуп карасам, Нази отурат жанымда бетимден сылай, күлмүңдөй карап.
– Эмне кылып жүрөсүң бул жакта?!, — жүрөгүмдүн лакылдаганын баса албай сурап калдым.
– Билип туруп аңкоолонбоңуз, — деп күлүп, эч каамырабайт го.
– Бар, кет! Билип калышса, ит эле болобуз.
– Билишпейт. Атам өзү бир шишени аңтарып алып, коңурукту кош бердирип атат, бөлмөсүндө. Кайненем сиңдисиникинде. Балам эмчекке тойсо болду, таң атканча уктайт, — деп эки эмчегин сылай былкылдатып коёт го. Акырын колунан кармап өзүмө тарттым. Ушуну эле күтүп турган го, токтоосуз үстүмө бой урду. Чапталыша сорушуп калдык. Сагынышып калыппыз, чындыгында. Жамбаштарынан кармалап, эмчектеринен кармалап жаттым. Колун акырын менин кайбарыма алып барды. Катып калган эмени мыжыга кармалап, дагы да бошошо сорушуп баштады. Анын жан жерине колуму салсам, суусу куюлуп болбой калыптыр. Үстүндөгү кийимдерин чечип салдым, жыпжылаңач кылып. Көкүрөгүмдөн өпкүлөй ылдыйлай берди. Трусамы өзү чечти да, кайбарымдын сырттарынан өпкүлөп, бети-башына сүргүлөп, кыңшылап ээрип баратты.
– Неге мынча чоң?… Неге мынча жагымдуу?… Неге мынча оорутат да жыргатат?… — деген сыяктуу сөздөрдү шыбырап сүйлөнүп, кыңшылап жатты. Мен жатам, жамбашын кармалап, чачтарын уйпалап. Чачынан кармап, бетине кайбарым менен чаап-чаап койдум. Андан бетер кыңшылап, тукумдарымы кармалап туруп, кайбарымы ысык оозуна салды го! Ушунчалык жакты, демими ичиме тартып тырышып туруп калдым. Тилин соймоңдотуп, анча-мынча тиштегилеп, соруп жатты. Менин чоң кайбарымын башы эле байкушумун оозуна толуп калды. Тамагын чукулдатып, эриндерин чопулдатып соруп, назик, ипичке узун манжалуу колдору менен сандарымды сылагылап жатат. Өмүрүмдө биринчи жолу сордуртуп жатканыма, болгондо да ушундай ажарлуу келинге сордуртуп жатканыма ишене албай эңги деңги мен жатам. Башын өзүмө тарттым да, сорушканча алдыма жаткырдым. Мамактарынан аймалап соргулап ылдыйлай бердим. Ох-х, сымбаты келишкенин карачы! Кыз эле боюнча. Бир аз жүнү өсүп калган жан жерине жеттим да, өпкүлөп, тилимин учун сойлоттум. Суусу куюлуп, көл-шал болуп калыптыр. Градустун деми менен жалап жибердим. Байкушум тыбырчылап болбой калды. Бир нече жолу титиреп барып өзүнө келди. Кайбарымды алып келдим да, ыпысык болуп жалындап турган жан жерине чаап-чаап койдум да, матырдым.
– Аааа-ай!, — мойнумдан кучактап, кыңшылап жиберди. Толук салып жибериштен корктум. Ошол боюнча эле көтөрүп, тизелеп отуруп алдым да, жамбашынан кармап алып бердире баштадым. Ар тыкканым сайын:
– Ай, ай, ай!,- деп өрөпкүп барып, шаррр сийип жиберди да, энтигип, өпкөлөп, шалкылдап, кадимки талмасы кармап калган адамдай бурала титиреп катып калды. Өзүнө келишин күтүп турдум. Токтоно албай кыйла жатты, титиреп, жан жеринен чырт-чырт сийдиги чачырап. Эңкейип оозунан өпсөм, мени жеп салчудай соргулап салды. Колдорун баш жагын кылып кармап алдым да, кайбарымды матыра салып, иштей баштадым.
– Жаным, жашоонун жыргалын көрсөтүп атасыз го-о!, — деп жиберди го, бир кезде. “Жаным” деген сөзүнө эреркеп кеттим окшойт, толук матырып-матырып салдым эле, чыңырып жибере жаздап, алка-шалка түшүп титиреп жатып калды. Меники да атканы калды эле, анысына да карабай иштей бердим. Келип калганда, чыгарып туруп суу болгон шейшепке аттырып салдым. Денем жымырап, титиреп, өмүрүмдө биринчи жолу мындай ырахат алдым. Нази өрөпкүгөнүн баса албай, жаңы ыйлап басылган баладай энтиге кыйла жатты. Мен жөн гана жамбашынан мыжыга кармап, бир колума таянып отурам. Бир кезде турду да, шейшепти бурдап эле чекеге ыргытып, төшөктү да алып салып, башка төшөк салды. Жатаарым менен, кучагыма кирип кетти, көкүрөгүмө башын коюп. Чачынан сылап, жатам.
– Жанагы күнү, биринчи зордуктап салганыңыз аябай жакты, — деп күлүп коёт го.
– Койчу!?
– Ийи… Өзү эркек затынан көзүм учуп жүргөндө, чыракка тамызган майдай эле болду.
Чачынан сүйүп койдум.
– Эки-үч күн ооруксунганы эле болбосо, кайра кычышып баштадым го. Анүстүнө, сиздики да чоң болуп, каалатат го.
– Кийинкисинде, аткананын тушунан атайын эле белги берип өттүң го, э?
– Мүмкүн…- кылыктанып койду.
Уландысы бар…
Админден жооп:
