Үйүм парктан 7-8 мүнөттүк аралыкта. Жер үй. Арыраакта көп кабаттуу үйлөр бар. Кайсы парк экенин айтпай эле коёюн. Парк эми түшүнүктүү – элдер келип эс алып, ичкени ичип, жегени жеп, ал тургай жайкысын кеч кирди, таң аткыча кыңылдашмайлар. Жеке менде паркка алып келип саймай болгон эмес, кызык боло берчү андыктан. Кандай болот болду экееен деп. Ары-бери өтүп баратканда бадалдын ар жагынан эле кулакка жагымдуу симфония угулуп жатса эркек киши болгондон кийин алаадагы бир баля ойгонбой койбойт экен.
Акыркы кездерде паркка көп чыкчу болдум. Себеби, ит багып алганбыз. Бир жакын туугандарыбыз ит жандуу келип ит багышчу, анан грин карддан утушуп үйбүлөсү менен баары АКШга кетишкен. Итин бизге таштап кетип атпайбы кашайып. Ити квартирада өскөн ит экен, ары-бери басып өзү менен өзү тиричилик кылган айыл иттериндей эмес, породасы бир баляя деп аткан. Айтор, сүйкүмдүү ит Хатико болуп кетпесе да. Айтмакчы ургаачы Аты болсо Тома, неңдурайн. Неге мындай ат койгонун да билбейм. Тиги ээлери орус чалыш шаардыктар. Мен го башынан колхозбай.
Ошентип Томаны сейилдетип келүү кезеги мага жеткен күн. Окуя да ошол күнү болуп атат. Ошондон кеп салып берейин.
Томаң түшкүр каргыда, сейилге алып баратканыңды билип, куйругун шыйпалаңдатып өзүнчө бир илбериңки. Кыңшылап да тыбырчылайт. Паркка жеткенде каргыдан чыгарсам ары бери чуркап, улам конуп турган карга, көгүчкөндөрдү кубалайт. Ар нерсени шимшилейт. Бир нерсени издеп аткандай. Мен болсо ышкырыыып, Бек Борбиевдин “Эй түн чурөгү, түүүн чүрөгү. Мерезби ушунчалык кыздын журөгү?” болуп бараткам. Колумда болсо таяк, таякты жаңы алган швейцарский маки менен өзүнчө орнамент жасап.
Бир кезде Тома токтоп калды. Катып алды тараптагы кайрылышты кулагы тикчие тиктеп, абадан бир нерсени жыттап (иттин кылар колунан келген иши). Мен тез-тез басып карасам килтейген овчарка ит. Немец породасындагы кара ит экен. Мен да селт эте түшүп байкаштырсам чынжыры чубалжыйт. Ар жакта кожойкеси отурган экен. “Дик, Сидеть!” деп коюп. Анан мага карап:
— Сиздин итиңиз эркекпи?
— Жок, эркек эмес. Сучка дедим (ургаачы). Орусча сүйлөшуп баштадык.
— Аа, мен чочуп кеттим эле азыр экөө алышып кетпейби деп. Анда бир жыргашып ойношот экен да. Макул, Диик, бар ойно тиги кыз менен , — дейт. Итке адамча сүйлөгөн адамдарга күлкүм келе берет.
Анын Диги да адам тилин түшүнөт окшойт чуркап барып менин Томамды бир айланып, анын көчүгүп жыттап кирсе болобу. Анысы аз келгенсип өбүшүп да киришти, иттики десе. Кыскасы, эки ит бизди унутушуп өздөрү менен өздөрү болуп кетишти.
Ошол убакта Диктин ээси (35-40 тардагы аял киши. Улуту түшүнүксүз казак же татар же башкыр… сурагынм жок) менин жаныма келип:
— Итиңиз аябай жакшынакай экен! (итке комплимент айткан адамдан түңүл дедим ичимден) Охоо, сиздин итиңиз күүлөп калыптыр! Ха-а-ха-ха!
— Ии, ошондой го, — деп мыңкылдадым. Итим үчүн мен уялып атам биякта.
— Эми эмне кылабыз. Мен Дикти алып кете албайм го. Шоктонуп атса.
— Мейли, ойной беришсин.
— А… сиз каршы эмессизби?.. Азыр алар… эметишсе…. анан жабышып калышат го?…
— Эмне кылабыз эми. Иттики ошондой болуп атса. Табиятка каршы чыга албайбыз да.
— Оо, сонун болбодубу. Дик да бир жыргап калсын. Ал байкуш үйдөн чыкпайт. Ушинтип эле кээде мен чыгарып калам. (Мурда кайда жүрдү элең?) Ал деле сучканы каалап жүрсө керек көптөн бери.
— Анын каалап жүргөнүн эми ээси билбесе… – деп мен жылдырдым какшыкты.
— Ой, жүрүңүз эми тигиндейреек обочороок жерге барып отуралы. Булар өз ишин кыла беришсин.
— Мейли, ошентели, биздеги кумар аларда деле бар да.
— Айтмакчы, менин атым Лилия.
— Меники Фара.
— Эмненин Фарасы? (таңгөрү ойсоктогон, сен да күүлөп калгансың го, — дедим ичимден).
— Фархад. Фара деп досторум айтканын айтым сизге. Как ни как куда-сөөк болуп да калдык окшойт, — деп мен жөн келбейм. Ал да тамашаны улай каткырып заматта экөөбүздүн ортодогу бейтааныштык барьер жок болуп кетти.
Биз көк шиберге отура кеттик. Лилиянын колунда отура турган шалысы бар экен. Жерге жайды жанаша отура кетик. Менин Томам жүгүрүп келатканда аркасынын Дик жетип келип басып жыгылды. Менин эч жакка кетпегенимди көргөн Тома да тынчып жатып берди. Алар бирин бири жыттып, бизче айткан 69-позада биринин көчүгүн бири жалап атты. Диктин болсо алаасында узун кызыл чочосу чормоёт. Тома тура калып көтөнүн тосуп берди. Дик болсо жанталашып чочосун тыгып ийип эле кыңшылап жиберди. Жыргай түштү окшойт. Лилия менен мен нес болуп эле кино көргөндөй карап калыптырбыз. Диктин дүүлүккөнү мага жетти окшойт алаа жакта дүйнө тар болуп кетти. Мен уурдана Лилияны карасам ал да кызара түшүптүр. Менин караганымды сезгендей мага карап жылмайып: “Менин күчугүм максатына жетти окшойт. Эми жарым саат – бир саат жөн койбойт.
— Мейли.. Ойной беришсин. Аларга деле керек да.
Унчукпай калдык. Менин котося болсо туруп алып адамды кыйнап жатат. Бир нерсе кылуу керек эле. Туруп эле ар жакта жаткан карагайдын шашкаларынан 3-4 нү топ кылып тебимиш болом )). Лилия да ордунан туруп:
— Жыргап атышат эй аябай, — мен билбей тургансып…
— Ооба, менин итим күүлөп болбой калган турбайбы. Ушул эле нерсе жетпей жаткан экен көрсө, — дедим билерман болуп.
— Ооба, сиздин итиңиз гоо… өзүнүн кумарын кандырып атат. Эки жылдан бери күүлөп жүргөн аялдын аргасы кандай болор экен?.. – деп бир кумардуу сүйлөйт, шайтан алгыр.
Менин көзүм караңгылаша эле өзүмдү токтото албай, компастын жебесиндей болуп жол көрсөткөн котогумдун көрсөткөн багыты боюнча Лилиянын жанына бир заматта жетип бардым. Ал ары карап турган эле. Шамал да ал тараптан согуп тургандыктан анын себинген атыры мурдама бур дей түштү. Араң турган мен, анын чыпчыйган жамбашын бир карап, шилекейимди жуттум дагы “Была, ни была!” деп аны шарт кучактап, эмчектерине колумду орнотуп, ал эми эки жамбашынын, жагымдуу, жумшак, жамбашынын ортосуна жанатан бери тикчийип туруп орун таппай жаткан котогумду жайгаштырып, ныгыра кучактап, мойнунан жыттадым. Заматта болуп кетти бул иш. “Аххх, мен да күүлөп, сени күтүп жаттым го, Фара”. Анын эмчеги лифон жок, көйнөктүн ичиндеги футболкада эле экен. Ага колум сүйүнүп, колдорум анын эмчегин бир эзгилеп, жамбашын кармагылап… тыбырчылайм. Шарт эле колумду кофтанын ичине салып жиберип жылаңач эмчекти, үрпүн мыжыгып жибергенде огош бетео, ал дагы жамбашын менин котогума ыктады. Алаканыма үрпүн тийгизип, бир колумду алаасына салып, амына барганда билдим анын кандай агып калганын. Бир аз ышкалаганда эле: “….ах….ах…. кереги жок… токтотчу… азыр бакырып жиберем… Фара…, мен сени каалап жатам… бирок бул жер ыңгайсыз го….” деген кумардуу үнү мендеги болгон жырткычтын баарын ойготту. Айлана кечкирип бараткан. Тегерек чекеде адам деле көрүнбөйт. Өзү “кереги жок” дейт дагы, колу болсо менин котогумды мыкчылап жатат. “Кеттик тиги, далдаа жакка”, — деп буйт бергенде. Мен да анын артынан калбай, жердеги шалыны алып жөнөдүм. 4-5 метр ары жактагы далдаарак жерге барып, баратып эле шымдын ременин чечип баратам. Барып эле, шалыны жерге жайдым дагы, аны ары каратып, дагы эмчектерин эзгилеп, ал кезде ал тизелеп отуруп калган. Эңкейтип эле колготкисин турсийи менен кошо шыпырдым. Амы алда качан эле даяр болуп калган, андыктан, эч кандай кириш сөздүн кереги жок экенин сезип, анан да өзү айткандай эки жылдан бери сигиле элек ургаачыны кыйнабайын деп, ошол жерден эле, жолдон эле чечилип келген шымымды ылдый түшүрдүм дагы, ширеси агып, коток каалап турган амга котогумду шүнгүтө киргиздим…Сигип баштадым. Бүтүп койчудаймын мындай темпте кетсем. Иттерди карасам, Дик как раз менин Тома мды аркасынан эметип атыптыр.
Уландысын жазам быйыл.
